Supplemental Figure Bulletproof Blogpost (Dutch/English after the break)

Deze blogpost is een nieuw experimentje deze keer. Dit is waar ik graag mee verder zou gaan en waar ik ook ongelofelijk van geniet :D. Voel je vrij om deze afbeelding te downloaden en afdrukken voor eigen gebruik, maar voor andere zaken graag contact opnemen. De download link staat onder de afbeelding.

--- 

This blogpost is just a small new experiment. This is what I would love to continue working on and work that I enjoy doing immensly. Feel free to download and print the image for personal use, but for other uses please contact me. The download link is below the image.

---

Downloadlink voor afbeelding / link to download image

Ik kwam laatst deze blogpost tegen van Dave Asprey over het veranderende beeld van cholesterol en voeding: https://blog.bulletproof.com/why-doctors-finally-called-a-truce-on-cholesterol-in-food/.

Ik vond dat deze post een goede samenvatting was van mijn begrip over deze kwestie, dus ik besloot er een supplemental figure bij te maken. In wetenschappelijke artikelen is het gebruikelijk om complexe interacties in het lichaam schematisch uit te leggen en samen te vatten in 1 overzicht. Dat was hier ook mijn bedoeling. Natuurlijk niet het hele verhaal, maar hopelijk in ieder geval vermakelijk en begrijpelijk. Onthoud, ik ben slechts een nederige masterstudente Biomedical Sciences, geen gediplomeerde arts.

Men hoort veel verhalen over cholesterol in ons dagelijks leven, via nieuws, de tv, de arts, vrienden en kennissen etc die vertellen dat cholesterol zo slecht voor ons is. Zelf heb ik me iets meer (nadruk op ‘iets’) verdiept in de wetenschappelijke literatuur om te bekijken waarom cholesterol nu zo slecht is. Ik begon met de basisvragen.

Ten eerste: wat wordt bedoeld met de term ‘cholesterol’? Er zijn een aantal mogelijkheden: het molecuul cholesterol zelf (hierna genoemd ‘cholesterol’) of, in de medische context, de verpakking genaamd lipoproteine waarin cholesterol- en vetmoleculen in ons bloed vervoerd worden. 

 De biochemische structuur staat schematisch weergegeven in het bovenste deel van het figuur. Een organisch molecuul, dus voornamelijk koolstof- en waterstofatomen. In het lichaam is cholesterol een essentiële voedingsstof en is onder ander werkzaam als bouwstof voor de hormonen testosteron, progesteron, oestrogeen, cortisol en aldosteron. Verder is cholesterol de bouwstof voor galzuren, een deel van gal dat in de darmen de opname van vetten en vetoplosbare vitaminen mogelijk maakt [1]. Als laatste, en waarschijnlijk als belangrijkste punt, cholesterol is noodzakelijk voor de gezondheid van de hersenen en het zenuwstelsel op lange termijn. Hoewel de hersenen 2% van het totale lichaamsgewicht opmaken, bevatten ze 25% (!) van de totale hoeveelheid cholesterol [2]. Dit zit bijvoorbeeld in myeline, de isolatie van de zenuwcellen. Myeline voorkomt ‘kortsluiting’ van de zenuwsignalen, zoals rubber koperen kabels isoleert, en maakt de signaaloverdracht van de zenuwcellen vele malen sneller en efficiënter. Even terzijde: een hypothese op het gebied van Alzheimer’s Disease is dat het begint met een gebrek aan cholesterol in de hersenen, om welke rede dan ook [3]. Gelukkig wordt deze essentiële voedingstof ook door het lichaam zelf gemaakt als we niet genoeg uit ons eten kunnen halen en een overschot kan via de darmen weer worden afgevoerd. Met die rede is cholesterol waarschijnlijk ook door de USDA (United States Department of Agriculture) vrijgesproken van het eerdere schadelijke stigma dat het had tot een ‘nutrient of no concern for overconsumption’ [4]. Dus cholesterol is een noodzakelijke voedingsstof in het lichaam waar we praktisch niet te veel van kunnen eten.

Met ‘cholesterol’ in de volksmond kan ook LDL en HDL bedoeld worden, de lipoproteines waarin cholesterol en vet vervoerd worden in het bloed. Vet en cholesterol, als zodanig niet wateroplosbaar, worden door de lever verpakt in lipoproteines, zodat de rest van het lichaam deze voedingsstoffen via het bloed kunnen ontvangen. De verschillende soorten lipoproteines (HDL, IDL, LDL, VLDL) verschillen in het verpakkingsmateriaal en de verhoudingen van vet tot cholesterol dat ze vervoeren, zoals ik het begrijp. De afkortingen staan voor High, Intermediate, Low en Very Low Density Lipoprotein.

Veel LDL in het bloed is slecht, horen we veel, want dat veroorzaakt hart- en vaatziektes. Een ernstige zaak, zeker. Maar ik merk dat weinig mensen weten hoe LDL zo schadelijk is. Eerst even terug naar de vetten, die samen met cholesterol vervoerd worden in het bloed in lipoproteines.

Vetten (en vetzuren) komen in verschillende vormen en maten. De standaard indeling is verzadigd, enkelvoudig onverzadigd en meervoudig onverzadigd. Vetzuren bestaan uit een ‘kop’ die wateroplosbaar is en een ‘staart’ die waterafstotend is. Deze staart is een lange keten van koolstofatomen, waar een dubbele verbinding (of meer) in kan zitten. De hoeveelheid dubbele bindingen bepalen de status als (meervoudig) onverzadigd.

 
Veel voedsel bevat een mengsel van verzadigd en (meervoudig) onverzadigde vetzuren. Roomboter, kokosnoot en lard (dierlijk vet) bevatten veel verzadigde vetzuren, eieren en vis veel enkelvoudig onverzadigde vetzuren (denk omega-3), en avocado’s en de plantaardige oliën bevatten veel meervoudig onverzadigde vetzuren. Men zegt: die plantaardige oliën zijn goed voor het hart want die verlagen totaal LDL in het bloed. En dat doen ze zeker. De conclusie die volgt is: dus plantaardige oliën zijn goed ter voorkoming van hart- en vaatziektes. Dat volgt niet, helaas. Zie, er is een nadeel aan die mooie meervoudig onverzadigde vetzuren, namelijk dat ze heel heel heel snel beschadigd raken als je even niet oplet, wanneer ze worden verwarmd of in de zon staan, of zelfs al tijdens de productie van de olie. De dubbele bindingen zijn namelijk heel gevoelig voor zuurstof radicalen (Reactive Oxygen Species (ROS)) die ontstaan bij verhitting of door UV straling. Het resultaat: transvet (zie wikipedia en dergelijke). Transvet bevordert juist hart- en vaatziektes. Het supergezonde onverzadigde vet kan dus in een handomdraai een serieuze risicofactor worden. En hoe meer onverzadigd het vet, des te makkelijker het beschadigd raakt en dus hoe schadelijker het kan zijn. Aan de andere kant, verzadigde vetten hebben de dubbele binding niet en zijn daardoor stabieler, maar daarvan horen we juist dat ze slecht zijn omdat ze LDL cholesterol verhogen. Wat een paradox zo. De oplossing ligt mogelijk in ons begrip van het proces van atherosclerose (met leuke plaatjes, dus niet in slaap vallen, he ;) ).

Atherosclerose: de slagader vaatwand raakt vernauwd door een opstapeling van LDL en witte bloedcellen in de vaatwand, waardoor de bloedstroom vermindert en de bloeddruk omhoog gaat ter compensatie. Uiteindelijk kan dit leiden tot onvoldoende bloedvoorziening (denk hartaanval of herseninfarct). Nogal een probleem, dus. Maar waar begint het? Dit is zoals ik het begrepen heb.

Zie het figuur en lees mee [5]: Cholesterol en vetzuren worden via lipoproteines bezorgd aan de cellen in het lichaam. IDL en VLDL worden gemaakt in de lever, bezorgen hun inhoud aan cellen en worden uiteindelijk LDL. Normaal gaat LDL nog even de hersenen langs om cholesterol af te leveren en gaat terug naar de lever voor recycling. Maar mochten de vetzuren in de LDL beschadigd zijn door ROS (zuurstofradicalen), kan de LDL met de beschadigde (meervoudig onverzadigde) vetzuren in de slagader vaatwand terecht komen. Niet helemaal de bedoeling, dus de vaatwand geeft door aan de monocyten (een type witte bloedcel) dat er een probleem is in de vaatwand. De monocyt kruipt de vaatwand in, ontwikkeld zich tot een macrofaag (de schoonmakers en vuilniscellen van het lichaam) en gaat op zoek naar het probleem. Vervolgens eet de macrofaag de beschadigde LDL (oxLDL) op en probeert het af te breken. Helaas is dit niet altijd mogelijk, zeker als een macrofaag te veel beschadigde LDL moleculen heeft opgegeten. Dit is namelijk schadelijk voor de macrofaag, om zo veel cholesterol en vetzuren binnen te krijgen. De macrofaag sterft af als gevolg en laat zijn eigen resten en de onverteerde oxLDL achter. Nog meer troep om op te ruimen, dus nog meer monocyten worden geroepen die net zo min succesvol zijn om dit probleem op te lossen. Een vicieuze cirkel lijkt wel. Maar het lichaam heeft een oplossing.

HDL, geprezen in de medische wereld als opruimer van overmatig cholesterol in de weefsels, draagt een mogelijk nog belangrijkere speler: vitame E. Deze vetoplosbare antioxidant wordt vervoerd door HDL en is in staat om beschadigde vetzuren te repareren. LDL bevat weer deze normale (meervoudig) onverzadigde vetzuren en kan nu netjes worden afgevoerd uit de vaatwand. Zodra de troep is opgeruimd, vertrekken de macrofagen en is de vaatwand ook weer blij.

Leuk verhaaltje toch zo? We begrijpen iets meer van wat er gebeurt in ons lichaam. Duidelijk, wat we horen over LDL is waar: LDL is een probleem. Immers, zonder LDL geen oxLDL in de vaatwand. Daar begaan we een fout in onze redenatie. In de voorgaande beschrijving hoop ik duidelijk gemaakt te hebben: LDL is een natuurlijk en noodzakelijk deel van onze biologie. We kunnen niet zonder LDL. De hersenen en de rest van het lichaam hebben het nodig. Een alternatieve theorie: oxLDL in de vaatwand is niet de oorzaak van het probleem, maar een logisch gevolg ervan. Als we nogmaals het proces bekijken, zien we waar de schade gedaan wordt, namelijk in de beschadigde (meervoudig onverzadigde) vetzuren. Zonder deze schade is LDL geen probleem meer. De echte oorzaak van atherosclerose ligt mogelijk daar: bij de zuurstofradicalen.

Tsj, leuk verteld hoor, maar wat doet men nu met deze informatie? Ik kan die zuurstofradicalen toch net zo min vermijden? Inderdaad, ze zijn niet te vermijden, maar wel te verminderen, door slim met eten om te gaan. De zuurstofradicalen ontstaan bij het verhitten van eten en door UV straling (uit zonlicht). Die zijn te vermijden door op lage temperaturen te bakken en door olie goed op te bergen. Beter nog, bak met boter of kokosolie en gebruik die dure olijfolie alleen in de saladedressing, of gebruik water om voedsel in te stomen of koken. Meer antioxidanten eten kan ook. Die zitten veel in groentes als vitamine C (een beetje in fruit, maar vele malen meer in groentes) en in gezond vlees/vis/zuivel als vetoplosbare vitamines.

Maar bakken met boter of kokosolie verhoogd LDL door die verzadigde vetzuren, dus dat is ook niet echt een optie, toch? Daarbij gaan we er nog steeds vanuit dat hoog LDL het probleem is. Met uitzondering van de zeldzame mensen met genetisch bepaalde superhoge LDL, zal dit geen probleem zijn. Ik bedoel, het verhoogd LDL waarschijnlijk niet tot het punt dat er een probleem ontstaat. LDL cholesterol op zichzelf is geen risicofactor voor hart- en vaatziektes. Beschadigde vetzuren zijn het probleem.

De beste bewijs van deze theorie: probeer het zelf. Probeer een maandje met boter of kokosolie te bakken in plaats van plantaardige olie. Even wat minder of geen frituur eten. Doe boter in je koffie, zoals ik doe. Hoe voelt dit? Wat zegt de bloedtest voor en na het experiment? Het werkt prima voor mij, maar ieders lichaam is net even anders. De wetenschap weet heel veel over de gemiddelde mens die niet bestaat, maar dat zegt vaak weinig over een individu.

De conclusie is dus: iedereen had ongelijk over LDL en cholesterol en hart- en vaatziektes? Nee en ja. Nee, want ze spelen een rol, maar zijn niet de oorzaak. Ja, want we weten nu dat het proces lastiger is dan we eerst dachten. Dat is hoe wetenschappelijke vooruitgang werkt, en ook alleen als we openstaan voor nieuwe data en onze conclusies dan aanpassen. In diezelfde zin hoor ik het graag als ik het fout heb. Ik wil graag zo gezond mogelijk oud worden, net als iedereen. Dat gaat makkelijker als we samen eraan werken en van elkaar leren.

Als laatste, een idee om over na te denken: als we gezond eten (planten en dieren die zelf gezond waren), worden we zelf gezond, vanzelf. Let food be thy medicine and thy medicine be thy food.

Dit is zeker niet het einde van dit verhaal. Een hoop details heb ik weggelaten voor de begrijpelijkheid van het geheel en omdat mijn eigen kennis nog incompleet is. Er zijn nog veel andere belangrijke spelers om voor te stellen. Voor nu, laat ik het hierbij. I hope you enjoyed it :).

---

I found this blogpost from Dave Asprey a little while ago, about the changing view on cholesterol and diet: https://blog.bulletproof.com/why-doctors-finally-called-a-truce-on-cholesterol-in-food/.

I consider his blogpost to be a nice summary of my understanding concerning this matter, so I decided to make a supplemental figure. In scientific articles, the authors commonly include figures to summarize and explain complex interactions in the body. That was my intention with this figure. Do remember that I am merely a humble master student biomedical sciences and not a medical doctor.

Day to day, we encounter a lot of medical facts and opinions about the dangers of cholesterol in our diet from the media, physicians, friends, family etc. I studied this issue as a personal interest slightly more (with emphasis on ‘slightly’) by looking into scientific literature to understand why cholesterol would be bad for one’s health. I started with some basic questions:

First, what is meant by the term ‘cholesterol’? One of the options is the molecule cholesterol (hereafter referred to as ‘cholesterol’) or, in a medical context, the packaging of cholesterol- and fat molecules in our blood, named lipoproteins.

The schematic molecular structure of cholesterol is depicted at the top of the figure. It’s an organic molecule, so it is mostly made up of carbon- and hydrogen atoms. Cholesterol is an essential nutrient in our bodies and is (among others) used as precursor for the hormones testosterone, progesterone, estrogen, cortisol, and aldosteron. Furthermore, cholesterol is the precursor for bile acids, a part of bile that aids in the digestion and absorption of fats and fat-soluble nutrients [1].  Finally, and perhaps most importantly, cholesterol is required for long-term brain and nervous system health. Even though the brain only takes up 2% of body mass, it contains 25% (!) of total cholesterol [2]. This cholesterol is contained, for example, in myelin, the insulation material of neurons. Myelin prevents ‘short-circuiting’ of neuronal signals, like an insulated copper wire, and enables faster and more efficient signal transduction. BTW: an hypothesis in the area of Alzheimer’s Disease is that the disease starts with a cholesterol deficiency in the brain, whatever the cause of that may be [3]. Luckily, this essential nutrient can be produced by our cells if our dietary consumption is insufficient and an excess can be excreted through our gut. It is probably for that reasons that the USDA recently exonerated cholesterol and declared it ‘a nutrient of no concern for overconsumption’ [4]. Therefore, cholesterol is an essential nutrient that we practically cannot eat too much of.

 ‘Cholesterol’, generally speaking, can also refer to LDL and HDL, lipoproteins that transport cholesterol and fat in the bloodstream. Fat and cholesterol, as they are not water-soluble, are packaged by the liver into lipoproteins, enabling the rest of the body to use receive these nutrients from the bloodstream. The different kinds of lipoproteins (HDL, IDL, LDL, VLDL) differ in their packaging material and ratios of fat to cholesterol, as I understand it. The abbreviations stand for High, Intermediate, Low, and Very Low Density Lipoprotein. High levels of LDL in our blood is bad, we often hear, because it causes cardiovascular diseases. A very serious matter, indeed. But in my experience very few people know why LDL is so harmful. To examine this, lets return to the fats and cholesterol contained within.

Fats (and fatty acids) come in various shapes and sizes. The standard classification is saturated, mono-unsaturated, and poly-unsaturated. Fatty acids have a water-soluble ‘head’ and a water-insoluble ‘tail’. This tail is a long chain of carbon atoms, which may contain double bonds. The amount of double-bonded carbon atoms determines the classification as (poly-)unsaturated.

Most foods contain a mixture of saturated and (poly-)unsaturated fatty acids. Butter, coconut and lard contain a lot of saturated fatty acids, eggs and fish a lot of mono-unsaturated fatty acids (e.g. omega-3), and avocados and vegetable oils contain a lot of poly-unsaturated fatty acids. We hear: those vegetable oils are heart-healthy because they lower total LDL in the blood. And they certainly do. The conclusion that follows: therefore vegetable oils prevent cardiovascular disease. Unfortunately, that is not the case. You see, the disadvantage of those beautiful poly-unsaturated fats is that they are very very very easily damaged, for example by heat (from cooking) or by UV radiation (from sunlight), or even during the production of the oil. The double bonds are very sensitive to radical oxygen species (ROS) created by heating or exposure to UV radiation. The result: transfat (see Wikipedia or something). Transfats are a contributor to cardiovascular diseases. So the superhealthy poly-unsaturated fats can easily become a serious risk factor. And the more unsaturated the fat, the easier it gets damaged and therefore the more damaging it can be. On the other hand, saturated fats don’t have double bonds and are thus more stable. However, saturated fats raise blood LDL cholesterol, which was said to be the issue. How to resolve this paradox? The solution may be found in understanding the process of atherosclerosis (with pictures, so don’t doze off on me, now ;) ).

Atherosclerosis: the arterial wall narrows due to deposition of LDL and white blood cells in the arterial wall, which reduces blood flow and increases blood pressure as a way to compensate. Eventually this can lead to insufficient blood flow (think heart attack or stroke). Quite a problem. But how does it start? This is how I understand it (remember, I am not a medical professional, just a humble, slightly too enthusiastic student biomedical sciences).

See the figure and read along [5]: Cholesterol and fatty acids are transported by lipoproteins to the cells in the body. IDL and VLDL were made by the liver, deliver their contents to the cells and transition into LDL. Generally speaking, LDL delivers cholesterol to the brain and returns to the liver for recycling. However, if the fatty acids contained in the LDL are damaged by ROS, the LDL might end up stuck within  the arterial lining. Not according to plan, so the arterial wall signal to the monocytes (a type of white blood cell) that there is a problem. The monocyte enters the arterial lining, develops into a macrophage (the cleaners and garbage cells of the body) and goes in search of the issue. Next, the macrophage eats the damaged LDL (oxLDL) and tries to break it down. This does not always work out, especially if the macrophage has internalized too many oxLDL particles. Internalizing that many fatty acids and cholesterol all at once is damaging to the macrophage. As a result, the macrophage dies and leaves behind its remains and the undigested oxLDL. More garbage to clean up, and thus more monocytes are recruited, which are just as unsuccessful at clearing the problem. It seems a vicious cycle. But the body has a solution.

HDL, much praised in the medical community for clearing excess cholesterol from tissues, carries with it a possibly more important player: vitamin E. This fat-soluble antioxidant is transported by HDL and is capable of repairing damaged fatty acids. LDL once again contains normal (poly-)unsaturated fatty acids and is neatly cleared from the arterial lining. With the mess cleared up, the macrophages leave and the arterial wall is happy once more.

Pretty nice story, right? This allows us to understand a bit more of what goes on in our bodies. Clearly, what we hear about LDL is true: LDL is a problem. Without LDL there would be no oxLDL. That does not seem to be the conclusion of this argument. As I tried to clarify in my previous description: LDL is a natural and requisite part of our biology. We cannot be healthy without LDL. Our brains and the rest of our bodies need it. An alternative theory: oxLDL in the arterial lining is not the cause of the problem, but a consequence. If we reexamine the process, we see that the real damage is done by the damaged (poly) unsaturated fatty acids within the LDL. Without this damage, LDL causes no problems. The real cause of atherosclerosis is more likely the reactive oxygen species.

Alright, nice story, but how does it help me? I cannot avoid these ROS, right? Indeed, we cannot avoid them, but we can reduce them, by  being smart about how and what we eat. ROS are created by heating food and by UV radiation. We can avoid those by cooking at lower temperature and by protecting our oils from sun light. Better yet, use butter or coconut oil for cooking and leave the expensive olive oil for salad dressings, or use water to steam or boil food. We can also consume more antioxidants They are abundant in vegetables as vitamin C (some in fruits, but way way more in vegetables) en in healthy meats/fish/dairy in the form of fat-soluble vitamins.

But cooking with butter and coconut oil will increase my LDL cholesterol due to the saturated fats within, so that is not really an option, right? Only if we still assume that high LDL in itself is the problem. With the exception of a few rare individuals with genetically determined extremely high LDL, this will not be a problem. I mean to say that eating a bit of saturated fat probably will not increase your LDL by that much. And we established that LDL is not a cause of cardiovascular diseases, damaged fatty acids are.

The most convincing proof of this theory: try it for yourself. Try a month of cooking with butter or coconut oil instead of vegetable oils. Eat fewer fried foods. Add butter to your coffee, like I do. How do you feel? What do your blood tests say before and after this experiment? It works great for me, but every body is different. Science tells us a lot about the non-existent average person, but very little about individuals.

The conclusion is: most people are wrong about LDL and cholesterol in cardiovascular disease? No and yes. No, because they play a role, but are not the cause. Yes, because we know now through science that the process is far more complex than we first thought. That’s how scientific progress works, and only if we are open for new data and willing to adjust our conclusions accordingly. In the same line, I would like to hear if any of my arguments, data or conclusions are incorrect. I want to grow old as healthy as possible, like everyone else. It’s much easier if we help one another and learn from each other.

Finally, a thought to consider: if we eat healthy food (plants and animals that were healthy themselves), we will become healthy as a side effect. Let thy food be thy medicine and thy medicine be thy food.

This is definitely not the end of this story. There are lots of details I left out for the sake of your understanding of the big picture and because my own knowledge is still incomplete. There are many other players  left to introduce. For now, this will be all. I hope you enjoyed it :).

Referenties / References

1.            Staels, B. and V.A. Fonseca, Bile acids and metabolic regulation: mechanisms and clinical responses to bile acid sequestration. Diabetes Care, 2009. 32 Suppl 2: p. S237-45.

2.            Dietschy, J.M. and S.D. Turley, Cholesterol metabolism in the brain. Curr Opin Lipidol, 2001. 12(2): p. 105-12.

3.            Seneff, S., G. Wainwright, and L. Mascitelli, Nutrition and Alzheimer's disease: the detrimental role of a high carbohydrate diet. Eur J Intern Med, 2011. 22(2): p. 134-40.

4.            http://www.health.gov/dietaryguidelines/2015-BINDER/meeting7/docs/DGAC-Meeting-7-SC-1.pdf

5.            Moore, K.J., F.J. Sheedy, and E.A. Fisher, Macrophages in atherosclerosis: a dynamic balance. Nat Rev Immunol, 2013. 13(10): p. 709-21.

Update 1e miniproject SB001 (English)

Sinds mijn laatste post heb ik weinig actie ondernomen, maar daar later meer over.

Voor nu: ik heb mijn 1e miniproject geupdate met verder uitgewerkte tekeningen. De tekst is hetzelfde. Voor de  mensen die interesse hebben, is de nieuwe versie hier te downloaden:

Nieuwe versie SB001

Er komt binnenkort weer een nieuwe post (ergens deze week).

-------

To my non-Dutch friends:
I updated my first miniproject with more refined figures. The text remains the same. If you are interested, you can download the new version here:

New version SB001

I will write a new blog post soon (sometime this week).

16 Mei tot 01 Juni - Rant over 'gezondheid' - Lees deze nog maar 3 x

Duidelijk kan ik niet op een wekelijkse basis alleen iets vertellen over mijn belevenissen in Amerika, voornamelijk omdat mijn stage niet bijzonder snel vooruit gaat. Er gebeurt vanalles, zeker deze laatste weken. Veel overleggen met samenwerkende onderzoekers, veel voorbereiden voor muiswerk en vervolgexperimenten, etc.

Voor mij de perfecte tijd om al mijn vaardigheden toe te passen die ik in de laatste jaren heb opgedaan:

- Time en project management: ik moet nu alle experimenten voor mijn report in 4 weken afmaken, voor ik terugga naar Nederland. Verder wil ik ook van mensen hier fatsoenlijk afscheid nemen. En nog een beetje een redelijk schema hebben voor de dag. Een hoop gepuzzel, maar dat vind ik alleen maar uitdagend, en tot nu toe is alles goed verlopen.

- Stress management: Nu pas merk ik hoe zeer dit belangrijk is, om gewoon te kunnen chillen. Dat doe ik dan ook, misschien meer dan wenselijk is ;). Voornamelijk let ik op mijn interne dialoog: hoe ik over mijn omstandigheden denk en over mijn handelingen ten opzichte daarvan. Ik kan mijzelf in een ware depressie denken, maar net zo snel weer de wolken in. Je snapt wel waarop ik focus :)

- Dieet: wat ik eet blijkt veel impact op mijn energieniveaus en concentratie te hebben. Bulletproof koffie in de ochtend en ik kan makkelijk doorgaan tot halverwege de middag zonder honger of zorgen om eten. Dan thuis lekker veel groentes en een stukje vlees of vis. Heerlijk!

- Slaap: mijn schema is iets anders nu: ik zet mijn wekker niet en slaap tot ik wakker wordt (zover ik in de ochtend geen afspraken heb op het lab) en 's avonds ga ik door tot ik moe wordt (vaak pas rond 11 uur of later.). Als ik dan vroeg moet opstaan, merk ik het wel voor de rest van de dag, maar ik kan lastig in slaap vallen als ik 's avonds te veel nadenk over wat er de volgende dagen/weken op de planning staat, dus dan werk ik gewoon wat langer door (tot 2 uur ofzo). Niet ideaal, maar het werkt opzich goed voor mij op dit moment.

Dus, 1 van de redenen waarom blogposts nu wat minder frequent zijn, is het ontbreken van een interessant onderwerp. Ik heb niet bijzonder veel te vertellen over mijn stage op dit moment, zoals ik al zei. 

Gelukkig komt daar de Nederlandse media met het nieuwste schandaal/claim/opmerking, waar ik lekker over kan nadenken. De TV-kijkers onder ons (ik ben daar niet 1 van, zal zo wel duidelijk zijn waarom) die graag naar NPO programmas kijken, zullen misschien vorige week de aflevering van het programma 'Broodje gezond' hebben gezien over sinaasappelsap/vruchtensap en hoe 'gezond' dit echt is voor je. Ik heb daar een paar gedachtes over, die ik vrijelijk op mijn blog ga delen met jullie. *evil laugh*. Ga lekker zitten en geniet.

Disclaimer: ik kijk geen TV. Ik ben een biomedisch wetenschapper in opleiden met een buitengewone passie voor het menselijk lichaam die regelmatig (lees dagelijks meerdere uren) naar filosofie en biohacking podcasts luistert.

With that in mind...

Mijn gedachtes over gezondheid en algemene media, in mijn ervaring.

Ongeveer een jaar geleden ben ik voor het eerst echt gaan nadenken over wat een gezond dieet inhoud. Nu was het voor mij al snel duidelijk dat mijn persoonlijke dieet (de dingen die ik eet) op basis van wetenschap zou worden bepaald: ik zou in de literatuur gaan onderzoeken welk dieet ziektes kan voorkomen. Een paar maanden geleden vond ik het concept van biohacking, dat verder daarin gaat en waarbij dieet gezien wordt om een manier om prestatievermogen te verbeteren. 

Wat is nu het verschil hiertussen? 

Aan de ene kant: het voorkomen van ziektes

Aan de andere kant: optimale prestatie.

Ik zie het zo: optimale prestatie veronderstelt het voorkomen van ziektes. Ziektes zijn logischerwijs belemmerend voor optimale prestatie, dus een dieet dat focust op optimale prestatie focust daarbij automatisch op het voorkomen van ziektes.

Hoe veel mensen denken op die manier over dieet? Geen idee, eerlijk gezegd. Ik weet wel dat ik vroeger dacht over dieet als een 'tijdelijk aangepast etenspatroon'. Nu denk ik erover als: de dingen die ik regelmatig eet. Weer een andere mindset, dus. 

Mijn eigen dieet (de dingen die ik eet) gaat nu uit van dingen waar ik me goed bij voel. Ik heb de laatste weken veel minder gegeten dat mogelijk (volgens wetenschappelijke bronnen) problemen kan leveren voor sommige (of alle) mensen die het eten. Problemen zoals: slaapproblemen, energie schommelingen/tekort, concentratie problemen, slechte huid, slechte stoelgang, allergieen, honger, etc. Dit zijn vaak symptomen waar mensen gewend aan raken en het niet langer zien als een probleem. Honger, bijvoorbeeld, voel ik niet meer, sinds ik anders ben gaan eten. Wat eet ik nu? Groentes, boter, eieren, gehakt, vis. Zo dicht mogelijk bij de bron. Niet verwerkt, niets toegevoegd. Maar ook geen granen, geen zuivel. Mijn energie en conctratie zijn veel verbeterd sinds ik zo ben gaan eten en dit is slechts het begin van de ideeen die ik heb opgedaan sinds het horen van dit concept van biohacking.

Het belangrijkste dat veranderd is, is de betekenis van het woord: gezondheid. Zoals ik al zei, dat kan verschillend geinterpreteerd worden. Wanneer is iets gezond? Wat is de standaard? Is iets gezond als je er niet ziek van wordt? Of als je er ziektes mee voorkomt? Of als je er optimaal me presteert? 

Mijn standaard vraag nu, als iemand iets 'gezond' noemt, is 'waarom?'. En dan blijf ik doorvragen, met aandacht op de biologische achtergrond van de titel 'gezond'. Wat vinden wij gezond? En wat is de schaal waarop we werken? Denken we aan optimale prestatie, of alleen maar aan niet gelijk ziek worden?

De relevantie van deze vragen is duidelijk geworden aan de hand van een aantal TV-programmas die ik de laatste tijd heb gezien en de zoveelste gezondheids claim die ik heb gehoord. Dat wil niet zeggen dat de claim incorrect is. Als wetenschapper kan ik dat pas beoordelen als ik het bewijs heb gezien, en dat heb ik nog niet onderzocht in zoverre dat ik hierover kan rapporteren. Dit is slechts mijn mening vanuit wat ik de laatste tijd aan informatie heb gevonden en vanuit mijn basiskennis opgedaan tijdens mijn studie. 

Om de laatste aflevering van 'Broodje gezond' als voorbeeld te nemen, over vruchtensappen. (BTW: handig om de aflevering eerst te kijken). 

Kort samengevat, de claim is dat vruchtensap, in het bijzonder sinaasappelsap, net zo veel suiker bevat als Cola of frisdrank en daarom niet zo gezond is als mensen denken. Laten we dat even goed bekijken.

Vragen komen in mij op zoals:

- Waarom is suiker ongezond?

- Zit dezelfde suiker in vruchtensap en in frisdrank?

- Waarom denken/dachten we dat sinaasappelsap gezond is/was?

- Wat bedoelen we sowieso met gezond in deze context?

Genoeg om te onderzoeken en sommige vragen worden ook in de aflevering beantwoordt. Er worden experts over ondervraagd, artsen en onderzoekers. Die weten natuurlijk waar ze het over hebben *ahum, dat is een andere discussie, voor een later moment ;)*.

In ieder geval lijkt 'gezond' in deze context voornamelijk 'niet ziek worden' of 'voorkomen van ziektes' te zijn. Suiker wordt aangedragen als de oorzaak van veel ouderdoms/welvaartsziektes zoals diabetes type II en overgewicht/obesitas. Dit wordt verklaard doordat suiker zoals in frisdrank veel pieken in insuline veroorzaakt die op lange termijn het lichaam minder gevoelig maken voor insuline, waardoor suikerziekte ontstaat. 

Klinkt logisch en lijkt ook te kloppen met wat ik hierover weet. En makkelijk ook, zo!

Maar als het zo is dat suiker diabetes type II, overgewicht en andere welvaartsziektes veroorzaakt, waarom schrijft de arts dan geen dieet voor, maar medicijnen? (andere discussie weer, he Cecile ;) )

Wat zou mijn studie toch makkelijk zijn als het echt zo simpel was. Als we de hele wereld van diabetes type II konden genezen door simpelweg geen suiker meer te eten. Maar helaas, er komt nog veel meer bij kijken en de problemen liggen dieper dan suiker/eiwit/vet. Als we zouden kijken naar wat er allemaal 'slecht is voor de gezondheid', dan zou je niets meer kunnen eten. 

Een paar elementen die voor mij relatief nieuw zijn om te overwegen als het gaat om voedsel:

- Waar komt het vandaan? Hoe is het verbouwd?

- Wat heeft mijn eten gegeten?

- Op welke grond hebben de groentes gegroeid?

- Wat is er toegevoegd aan mijn eten? Hormonen, antibiotica, pesticiden, genen (GMO's)?

- Hoe lang sinds de oogst? Hoe vers is het product echt?

- Wat zit er nu ECHT in mijn eten? Welke vitaminen, mineralen, sporenelementen?

- Waarin is het eten verpakt en hoe kan het zo lang bewaard worden?

Een van de opmerkingen die in mijn onderzoek meer en meer terugkomt, is dat ons eten minder voeding geeft dan een eeuw geleden. Een grotere hoeveelheid voedsel wordt geleverd, maar minder voeding per gram of volume. Zoals voor aardbeien: die kleine hollandse aardbeien zijn veel zoeter dan die grote aardbeien uit spanje. Waarom? Water, onder andere. Dan lijkt de spaanse aardbei meer te zijn, maar je koopt alleen maar water. Waarom zou dit niet gelden voor andere voedingsstoffen zoals vitaminen?

Doe eens een experiment: vergelijk een hoogwaardig (duur) vleesproduct met de supermarkt goedkoopste variant. Hoe verschilt de smaak? Hoe verschilt de verzadigdheid na het eten hiervan?

Ik heb dit duidelijk ervaren met eieren, waarbij het verschil duidelijk zichtbaar is. Neem de standaard goedkope 24 per verpakking eieren en vergelijk met de 6 per verpakking biologische, kip-kan-doen-wat-ze-wil eieren. Kijk naar hoe de schaal breekt, kijk naar de kleur van de dooier, proef het verschil. Ik kan hier in de winkeln 10 eieren voor 8 dollar krijgen, of 24 voor dezelfde prijs. Waar zit het verschil?

Wat mijn punt vooral is, is dat het niet zo simpel is als we graag zouden willen denken. Er zijn enorm veel variabelen die meespelen in gezondheid:

- Voeding

- Slaap

- Stress

- Mindset

- Genen

- Omgeving

- Sport/beweging, om er maar een paar te noemen.

Hey, wat grappig dat er maar 1 bij zit die niet direct onder onze controle valt: genen. De rest, daar hebben we invloed op. 

OK, nog een tangent over calorien. Zeer belangrijk. Ik bedoel maar, waarom zouden ze anders op de verpakking van eten staan? *ahum*

Wat is een calorie nu precies? Vraag dat maar aan de natuurkundige. Even kort googlen: een kilocalorie (1000 calorien) = de hoeveelheid energie die nodig is om 1 kg water (ongeveer 1 liter) met 1 graad celsius te verwarmen. Cool, awesome, dat doet mijn lichaam veel, kilo's water verwarmen ....

Misschien niet precies dat, maar natuurlijk moet mijn lichaamstemperatuur in stand gehouden worden.

Maar mijn vraag blijft wel, hoe relevant is het nu echt om te weten hoe veel energie opgewekt kan worden (in theorie) uit het voedsel dat wij eten. Ik stel me voor: een scheikundig experiment, waarbij we eten gebruiken als brandstof om water te doen koken. Daar is het misschien relevant. 

O MIJN GOD, Dagmar! Wat zeg je nu! Calorien zijn het meeste belangrijke aspect van eten ooit! Als we meer calorieen eten dan verbranden dan komen we aan! De manier om af te vallen is om minder te eten dan we bewegen! Dat weet iedereen toch!

*lacht, zachtjes, want het is hier 12 uur 's avonds* 

Hierbij gaan we ervanuit dat de voedingstoffen uit voedsel 1 op 1 in ons lichaam worden opgenomen (hoe weet je dat?) en dat we precies kunnen meten hoeveel calorieen we verbruiken (hoe doe je dat?) en dat het lichaam energie superefficient gebruikt (is dat zo?) en dat alles dat resteert direct wordt opgeslagen (is dat zo?)

Dus wat weten we nu echt? Dit is wat mij logisch toeschijnt: als we precies moeten weten hoeveel calorieen we eten om te voorkomen dat we overgewicht krijgen, hoe deden mensen dat dan voor we scheikunde en natuurkunde hadden? Duidelijk had niet iedereen overgewicht. En als het zo simpel is als minder calorieen eten en meer bewegen, dan kunnen we afvallen op een dieet van frisdrank, of helemaal niets eten, toch? Of is het toch complexer dan dat?

De balans van energie via voeding en beweging is, zoals gewoonlijk, te simpel gezien. Iets dat mij opvalt nu, en dat voor mij ook een redelijk nieuw concept is, is dat ons lichaam stiekem heel slim en goed-ontworpen is. Goh, nooit gedacht, aangezien de mens zo ongeveer het meest succesvolle dier ooit in evolutie is. 

Dat komt heus niet allemaal doordat onze hersenen buitenproportioneel groot zijn ten opzichte van ons lichaam. Want hoe veel wordt er achter de schermen geregeld? Of zijn we veel aandacht kwijt aan het regelen van onze hartslag, ademhaling, bloedsuiker, vertering, 1 op 1 spieraansturing van skeletspieren, lopen, fietsen, praten, eten, etc etc etc. (en nog 1000 x of meer). Er zijn zo veel lichaamsprocessen die automatisch geregeld worden, waar wij onze aandacht niet aan hoeven te weiden. Dat wordt al geregeld door ons lichaam. Nu, waarom kan onze lichaam alles behalve regelen hoe dik we zijn? In de hele evolutie, zou er echt geen enkele regulatie zijn van lichaamsgewicht op een evolutionair voordelige manier? Wat is nu echt het probleem hier?

Zou het kunnen dat ons lichaam geheel in staat is om ons lichaamsgewicht te regelen? Zou het kunnen dat we deze regulatie verwoesten met wat we eten? Zou het kunnen dat ons lichaam niet is aangepast op het soort voedsel dat we nu eten (dat we slechts recentelijk zijn gaan eten als mensheid)?

Vast wel eerder gehoord, deze vragen. Ik denk gelijk paleo. Maar voor 1 seconde, schuif die vooroordelen die nu opkomen aan de kant en bekijk het bewijs. Bekijk de argumenten en het wetenschappelijke onderzoek. 

Mijn eerste vraag die ik nu stel als iemand iets 'gezond' noemt, is 'waarom?'

Voor de duidelijkheid, mijn frustratie, zoals ik die hier kan uiten, ligt niet bij een persoon in het bijzonder. Eerder, bij het aannemen van claims zonder dit te onderzoeken. Natuurlijk, niet iedereen heeft hier tijd voor en interesse in zoals ik dat heb, maar dit gaat verder dan 'gezondheid'. De media spreekt zichzelf voortdurend tegen en men weet niet meer wat ze moeten geloven. De oplossing lijkt zo eenvoudig: denk na en eet wat goed voelt. Dat werkt voor mij. Ik weet bij lange na niet zo veel over dieet / eten / etc als ik zou willen, maar ik weet iets meer, iets iets iets iets iets meer. 

De essentie is: wie weet er nu echt meer over wat gezond is dan jijzelf? Wie kent jouw lichaam beter? Wie voelt wat jij voelt? In ieder geval geen random persoon op TV, in de krant, op de radio, op het internet. Waar anders kunnen we vanuitgaan, als we onszelf niet kunnen vertrouwen?

Mijn frustratie is mijn motivatie, mijn passie, mijn Life Purpose. Dit is mijn doel, mijn visie. 

Wat is het bewijs? Wat is het onderzoek? Wat weten we echt en wat is er verzonnen/bedacht/wishful thinking? En hoe kan iedereen hiervan op de hoogte gesteld worden?

"You want to live, but tell me, is the kind of life you lead really any different from being dead?" - Seneca

??? tot 15 Mei 2016 - It's been a while ...

Dus, een tijdje geleden weer. Hoe werkte dit ook al weer? :P

Het is, naar mijn idee, echt superlang geleden sinds mijn laatste blogpost. Voornamelijk omdat ik niet goed wist waar ik over wilde schrijven. Nu nogsteeds niet echt. Dus het zal wat random worden, deze blogpost ;)

Op het lab gaan dingen OK. Nogsteeds bezig met experimenten en muiswerk.

Ik heb een trip gemaakt naar de Bay Area vorig weekend (vanaf Donderdag tot Maandag, een lang weekend dus). Het was gezellig. Ik heb een wijngaard bezocht en de goldengate bridge gezien. Robert en Peggy Maxson waren goede gastheer en -vrouw. Het was goed om even uit Los Angeles te zijn en weer echt natuur en groen te zien. Ook het weer was aangenaam: 's middags vaak zonnig, maar wel koel; hogere luchtvochtigheid en geweldige uitzichten door alle heuvels ;D.

Robert voor de wijngaard die we hadden bezocht

Napa valley was dit (en op heuvels). Overal druiven!

Goldengate bridge met San Francisco op de achtergrond

Robert en Peggy, mijn gastheer en -vrouw

Veel goeds over de naeffecten van de trip heb ik niet te zeggen, aangezien het mijn voeding compleet heeft ontregeld. Ik merk nu hoe zeer verkeerd eten invloed heeft op mijn mentale performance. Dingen als pizza en pasta had ik anders niet gegeten. Nu heb ik problemen om me te focussen en denk ik constant aan eten, ook al heb ik geen honger. Tijdens mijn trip had ik er weinig last van, nu is het enorm storend. Ik denk de volgende keer wel 2x na voordat ik van de Bulletproof diet afwijk.

Ik heb nu een tijdje het Bulletproof diet gevolgd en dit is wat ik merk, nu dat ik er vanaf van heb geweken tijdens vorig weekend (niet perse causaal gerelateerd, alleen mijn observaties):
- Food cravings: ik heb moeite om van snoep/suiker/snacks weg te blijven. Ik denk er constant aan, ook al heb ik geen honger.
- Een slecht humeur: ben bijzonder negatief aan het denken op sommige moment en heb moeite om mezelf te motiveren.
- Sinds donderdag middag heb ik een soort gevoel van onbalans in mijn hoofd. Lastig te beschrijven, maar erg afleidend.
- Moeite met slaap. Vandaag pas rond 2 uur in slaap gevallen, ook al was ik de hele dag moe.
- Traag met denken, zeker gisteren op het lab. Ik kon letterlijk niet nadenken. Nu heb ik moeite om deze blogpost te schrijven.
Ik beschrijf dit om compleet te zijn in mijn ervaring met de Bulletproof diet. Ik kan natuurlijk niet met zekerheid zeggen dat ik dit ervaar doordat ik niet bulletproof heb gegeten, maar ik vond een goede rede om weer terug te komen hiernaar (ook al is dat lastig met de foodcravings). Wat wel helpt is dat ik een vaag gevoel van misselijkheid krijg (nu) als ik kijk naar non-Bulletproof eten.

Positieve dingen:
Ik heb een nieuwe werkplek gevonden: Charlie's coffee house. Ik heb geen idee hoe ik toegang kan krijgen tot internet hier, dus dat maakt het perfect om te werken. Thuis leid ik mezelf snel af van werk met internet, dus geen is beter. Ze hebben iced tea (thee met ijs, letterlijk) in porties waar ik een paar uur over kan doen. Heb nog niet gevraagd of ze bulletproof koffie kunnen/willen maken, maar ze hebben een blender, dus dat moet lukken ;)

Verder supergemotiveerd om Bulletproof te blijven eten, met alle shit die ik nu ervaar in mijn performance. Hopelijk is het na vandaag/dit weekend beter.

Voor mensen die graag gerookte zalm wraps eten, ik heb een nieuwe variatie daarop (het is nogal counter-intuitive, maar superlekker ;).
- Neem een plakje gerookte zalm
- Neem 1 tot 2 theelepels roomboter, ongezout, van gras-fed cows (koeien die alleen maar gras hebben gegeten in hun leven, dus geen granen/mais/soja en dergelijke). In Amerika heb ik het merk Kerrygold. Ik ga ervanuit dat er in Nederland iets vergelijkbaars te krijgen is (we hebben immers zo veel koeien ;) ).
- Rol de boter in de zalm en smullen.
De boter, als deze van goede kwaliteit is, net als roomkaas, met een milde smaak die goed in balans is met de sterke smaak van de gerookte zalm. Eet met eigen risico, want ik krijg er in ieder geval superveel energie van zonder bijwerkingen die ik van onder andere suikerrijk eten zou krijgen.
Het lijkt me wel duidelijk dat er geen letterlijke wrap bijzit.
Als je geen roomboter gaat gebruiken, eet het dan niet.
Enjoy!

04 tot 18 April - Meditations

Weer een tijdje geleden, maar niet zonder rede. Was vorig weekend druk bezig met mijn pad in nog meer detail uit te stippelen.

De afgelopen weken op het lab bezig geweest met eiwitgels runnen en de eerste stappen te zetten richting de western blot die ik wil doen (mijn eerste echte experimentele resultaten :) ). Ik ben nu redelijk bedreven in het runnen van de gels. Ik heb nu ook de verdunningen bepaald van al mijn samples waarbij ik ongeveer gelijke hoeveelheden eiwit van elk sample op mijn gel heb. Vorige week dus begonnen met een Western blot. Weer even voor de duidelijkheid, dat is dus een gel runnen, daarna overbrengen op een membraan/plasticje en dan kleuren met antilichamen. Natuurlijk gaat dat al weer gelijk fout, zoals standaard ;p. Maar dat heb ik vandaag beter gedaan en nu ben ik weer goed op weg.

Met de muizen ben ik al vrij zeker van mijn vaardigheden. Nog 1 keer oefenen deze week en dan kan ik verder met de experimenten. Ik heb al 1 van mijn cellijnen uitgekozen hiervoor.

Mijn nieuwe aanpak rondom eten gaat ook zeer goed. Geen honger (letterlijk niet) en ik eet smakelijke gerechten. Vaak nog wel meer dan comfortabel is in de avond (te veel groentes ;P) en dat stoort dan licht tijdens mijn meditatie daarna, doordat mijn maag wat vol is. 

Verder ben ik deze weken druk bezig geweest met personal development en het plannen daarvan. Klinkt misschien wat vreemd, maar ik word vaak te enthousiast, wil te veel doen en dan loop ik tegen mezelf aan. Nu dus ook niet anders. Maar ik begin het nu steeds sneller te herkennen en heb ook echt de tijd genomen om het even goed uit te zoeken. 

Een van mijn standaard problemen is dat ik te veel dingen tegelijkertijd wil doen/veranderen en dat werkt niet. Verandering kost wilskracht om op te bouwen, omdat je bewust je gedrag/gewoontes moet bijstellen. Dat kost energie. Als ik te veel tegelijk doe, dan raakt mijn energie sneller op dan dat ik het herstel en val ik terug op oude gewoontes/gedrag. Nu dus besloten om minder te doen dan ik denk dat ik kan doen, heel bewust. 

Doordat ik zo veel luister naar inspirerende personen via LondonReal en allerlei ideeen krijg van Actualized.org, wil ik graag veel tegelijk doen, en dus meer dan ik aankan. Beter kan ik gewoontes langzaamaan opbouwen en stabiliseren. 

Ook merk ik dat ik snel de neiging heb om mijn projecten stil te leggen als ik niet heel duidelijk de volgende stappen heb uitgedacht. Zeker met projecten die belangrijk zijn voor me, zoals mijn review, (en ook met mijn eerste miniproject), werk ik niet door als ik niet duidelijk alle stappen uitdenk. Die weerstand heb ik nu voor mijn review opgelost, voor zover ik vooruit kan denken, en nu is het een kwestie van veel werken eraan en alle stappen 1 voor 1 afwerken. Dat komt mooi uit, aangezien ik deze week veel tussentijd heb als ik werk aan mijn Western blot (daar zit veel wachttijd in).

Ik heb nu de Meditations van Marcus Aurelius uitgelezen, samengevat en de quotes overgenomen in mijn verzameling inspirerende quotes. Een paar die passen bij deze post:

" Mental energy is not a fixed subtance. It rises and falls with our passion and commitment to what we are doing at the time." - Ken Robinson

" You want to live, but tell me, is the kind of life you lead really any different from being dead?" - Seneca

" Failure to observe what is in the mind of another has seldom made a man unhappy, but those who do not observe the movements of their own minds must by necessity be unhappy." - Marcus Aurelius

" When you have done a good act and another has received it, why do you look for a third thing besides these, as fools do, either to have the reputation of having done a good act or to obtain a return? " - Marcus Aurelius

" Today I have got out of all trouble, or rather I have cast out all trouble, for it was not outside, but within and in my opinions." - Marcus Aurelius.

Dit en meer is wat ik nu elke ochtend lees, na mijn koffie (ja, nogsteeds met boter ;) ) en voordat ik mijn Life Purpose, doelen en waardes doorneem. Ik heb tot nu toe 15 pagina's met quotes (beschikbaar voor mensen met interesse, aangezien het digitaal is kan ik ze gewoon opsturen). Dit gebruik ik als een tool om mijn motivatie op te wekken (volgens de eerste quote). Wat voor mij heel goed werkt is om het grotere beeld in gedachte te houden, zeker als ik vast kom te zitten in het dagelijkse bestaan en gedoe. 

Na deze twee weken voel ik me rustig en gefocused (of misschien is het omdat ik deze post 's avonds schrijf XP). Ik weet goed hoe veel tijd ik nog heb hier in Amerika en ben bewust stappen aan het zetten en plannen aan het maken. Ik maak me niet ongerust. 

20 Maart tot 03 April - Bulletproof en Memento Mori

Het is weer een tijdje geleden, zeg. And you know what that means ... een superlange blogpost! Dus ga er maar lekker voor zitten ;) 

Er is een hoop gebeurd de afgelopen weken. Beginnend met mijn stage, dat is immers het minst interessant ;p. 

Ik ben hard aan het werk met experimenten. Inmiddels kan ik zelfstandig met de muizen werken (ik heb Daisy niet meer nodig als begeleiding), dus nu is het een kwestie van veel oefenen.

Verder ben ik bezig met de protein gels, om dat helemaal werkend te krijgen. Daar ga ik volgende week veel tijd aan besteden, nu ik alle voorbereidingen klaar heb.

Met mijn review ben ik langzaamaan weer een beetje begonnen. Ik ben weer aan het lezen en ik ga na het schrijven van deze blogpost mijn introductie schrijven, tot deze af is. (Als in, mijn eerste draft, aangezien het waarschijnlijk een paar keer heen en weer gaat tussen Ite en mij). 

Verder heb ik het meest ongezonde dieet ooit aangenomen (or is it ...?). Via London Real heb ik Dave Asprey gevonden, de schrijver van 'The Bulletproof diet'. Dat boek heb ik helemaal gelezen en ook naar aanleiding van zijn interview besloten om het te proberen. 

Mijn doel voor mijn lifestyle (en dus ook dieet) is om het zo in te richten dat ik een optimale uit mijn lichaam en geest kan halen. Mijn dieet bepaal ik dan ook aan de hand van wat wetenschappelijk niet schadelijk of zelfs gezond is, in zoverre als dat bepaald kan worden. De rest hangt af van hoe eten voelt. 

Nu ik zelf, sinds mijn komst in de US, steeds minder koolhydraten en verwerkte producten ben gaan eten, merk ik duidelijk het effect van suiker op mijn lichaam. Ik heb dit wat getest en dit waren mijn observaties:

- Ontbijt: avocado + 2 gekookte eieren, 

- Lunch: een appel en zelfgemaakte granolabar met noten, kokos, chia seeds en stukjes chocolade. Ook een handvol losse, gemengde noten als snack

- Avondeten: gemengde vissalade of een kippenbout, sweet potato of een groene groente (boerenkool/broccoli), en een salade van komkommer, tomaat en feta. 

Lijkt mij redelijk gezond zo: veel groentes en wat fruit (avocado is een fruit). Noten voor gezonde vetten, eiwit in de vorm van vis of kip. 

Wat ik merkte is dat ik rond lunchtijd eigenlijk geen trek had, maar uit gewoonte at ik toch rond 12 uur mijn lunch. Na mijn lunch had ik ineens wel honger! Toen ik een paar keer expres mijn lunch oversloeg, had ik geen honger tot het avondeten (en ook geen problemen met het terug naar huis fietsen heuvelopwaards door mogelijk energiegebrek). 

Mijn theorie was: door een relatief suikerrijke lunch na een relatief suikerarm ontbijt (appel zit vol suiker en ik heb honing in mijn granolareep zitten, terwijl avocado vooral vet is en ei is, nou ja, gewoon veel eiwit) krijg ik honger, via de werking van insuline. Het is niet alsof ik hiervoor hard bewijs heb, maar ik ben een beetje bekend met wat insuline doet in het lichaam. 1 van de effecten is dat je snel weer honger krijgt na een maaltijd. Mijn ontbijt verhoogt mijn insuline niet, maar mijn lunch wel. En het was duidelijk dat ik de lunch niet nodig had, omdat ik daarvoor geen honger voelde. 

Een andere observatie is dat ik van mezelf weet dat ik veel zoete dingen achter elkaar kan eten. Als ik eenmaal begin aan een lekkere reep melk chocolade bevoorbeeld of andersoortige zoete snacks heb ik snel de neiging meer te eten dat ik had bedoeld. Niet alleen krijg ik meer trek van zoetigheid, maar ik raak er niet vol van. In tegenstelling, een paar porties groentes zijn voor mijn een supervullende avondmaaltijd. 

Het is voor mij duidelijk dat suiker in mijn dieet niet optimaal is en door Dave's interview was ik aangespoord om dit een beetje verder te onderzoeken. Dave Asprey heeft zelf veel geexperimenteerd welk eten goed werkt voor hem, voor zijn clienten (hij is een soort coach), en voor de lezers van zijn boek. (Er staan veel testimonials in het boek en op zijn website (https://www.bulletproofexec.com/)). Verder verwijst hij in zijn boek naar wetenschappelijke artikelen, wat ik nog nooit ben tegengekomen in dieetboeken, en past zijn redenatie met wat ik heb geleerd op de universiteit. Ook komt het overeen met wat Gary Taubes beschrijft in 'Good calories, bad calories'. Het spreekt 1 ding wel tegen: de algemene gedachte van de samenleving over wat 'gezond' is. ;)

Mijn dieet op dit moment: 

- Ik begin de dag met een kopje koffie (amerikaanse cup (240 mL)), vers gezet met hoogwaardige koffiebonen (leg ik later nog wat uit), met daarin 1,5 eetlepel boter, 0.5 eetlepel kokosolie en 1 eetlepel XCT olie (een Bulletproof product) geblend. Het lijkt een beetje op koffie met veel melk en smaakt superlekker. Helemaal niet vettig. 

- Ontbijt heb ik rond 2 uur 's middags. 1,5 avocado met 2 eieren.

- Als avondeten: 200 gram groene groente (broccoli, boerenkool, brussel sprouts (amerikaanse spruitjes ;) ), een hamburger of een stuk zalm, en een salade van komkommer/courgette (zucchini)/celery/olijven/avocado. 

- Als toetje, een bakje fruit (bessen) en een stukje 85% pure chocolade.

....

...

..

Ik heb mij nooit beter gevoeld! Letterlijk! Ik heb de hele dag door dezelfde energie, ik kan mij supergoed concentreren, ik heb geen enkel probleem met het fietsen en geen honger. Letterlijk geen honger. Misschien 5 minuten dat mijn maag wat beweegt, maar niet meer dan dat.

De achterliggende gedachte van dit dieet is ketose: de verbranding van vetten. Waar het lichaam anders veel zou terugvallen op koolhydraten, zijn die in dit dieet niet zo veel aanwezig dat het een goede bron is van energie. De andere bron is dat vet, dat deels al is opgeslagen in het lichaam en deels wordt gegeten. De koffie met boter in de ochtend activeert de ketose en de rest van de dag wordt die aangehouden, tot het toetje. 

Ik ben nu nog wat aan het experimenteren en de opstartfase van dit dieet (aanbeveling is om 2 weken nogal strikt te zijn, zeker met de koolhydraten, om een goede ketose te krijgen), daarna kan ik weer wat meer gemengd gaan eten. 

Het idee van ketose is voor mij niet nieuw (denk paleo, Atkins etc), maar het Bulletproof diet gaat een stap verder in dat het ook schadelijke voedingsstoffen aanwijst die je beter niet kan eten of die mogelijk schadelijk zijn voor een deel van de mensen. Dingen als melkproducten (kaas, melk, yoghurt), bepaalde groentes (paprika, tomaat), gluten, etc. Dat wil niet zeggen dat deze producten ook schadelijk zijn voor iedereen, maar ze kunnen schadelijk zijn en dat weet je eigenlijk niet tot je ze een tijdje niet hebt gegeten. Het idee is dat sommige voedingsmiddelen een ontstekingsreactie kunnen veroorzaken en daardoor het optimaal functioneren van je lichaam verstoren, omdat de ontsteking chronisch is als je deze producten blijft eten. 

Dave wijst in zijn boek een aantal producten aan die sowieso niet schadelijk zijn, dus daar beperk ik mij op dit moment toe. Verder haal ik hoogwaardige producten (biologisch, vers) die geen pesticiden, hormonen etc bevatten. En over een paar weken kan ik wat experimenteren met mogelijk schadelijke producten om te kijken hoe dat voelt voor mij. Dit vereist dat ik kan luisteren naar mijn lichaam en wat het nodig heeft. Tot nu toe lijkt dat geen probleem. 

Ik ben hier nu ongeveer 2 weken mee bezig en merk nu echt duidelijk dat de keren dat ik een stukje cake eet (aangeboden door Abby, moet mijn gastvrouw natuurlijk niet beledigen ;) ), dat ik gelijk meer honger krijg. Mind you, ik dat de cake als toetje na een grote avondmaaltijd ... Enough said.

Ik ga niet Dave's hele idee achter Bulletproof diet hier uiteen zetten, dus als je interesse hebt, zou ik aanraden om zijn interview op LondonReal te luisteren (https://londonrealacademy.com/episodes/dave-asprey-bulletproof/) of om op zijn website te kijken (https://www.bulletproofexec.com/). Vraag jezelf eens: waarom zijn bepaalde producten gezond? (En kom erachter dat je het eigenlijk niet goed weet ;p). 

Iets ander eetpatroon dus. Maar dat was slechts het begin van mijn awesomeness deze weken. Nu over naar mijn personal development deel ;) (ben je me al zat XD)

Ik heb deze weken veel naar LondonReal geluisterd en ik ben begonnen met het lezen van de meditations (gedachtes) van Marcus Aurelius, de Romeinse keizer (herinner je die foto met alle boeken nog?). Marcus verwoordde personal development principes voordat personal development (de term) uberhaupt bestond! Ik lees de vertaling in het engels en moet het hardop voorlezen en begrijp misschien de helft van wat hij zegt, maar het is enorm nuttig voor me. Voornamelijk omdat het me aardt/grondt (ground) (of zoals Stefan Molyeux graag zegt: takes my head out off my arse). Marcus plaatst dingen in perspectief: het belang van materiele bezittingen, van erkenning/beroemdheid, van waardes (values), van gemoedsrust, van sterfelijkheid. Zijn teksten zijn enorm krachtig en motiverend voor mij, omdat ze zo nauwkeurig en diep zijn en geweldig de essentie verwoorden. 

Ik zal mijn best doen om wat citaten van zijn werk in een volgende bonuspost te zetten. Weet in ieder geval dat de voorgaande paragraaf (en de volgende paragrafen) geschreven zijn met tranen over mijn wangen en een brok in mijn keel. Zo diep raakt dit mij. Ik weet nog niet goed waarom.

Al het voorgaande heeft mij twee dagen geleden weer een stap verder geholpen om de beste versie van mijzelf te worden: de Bulletproof diet, Marcus Aurelius en LondonReal. Daarbovenop waarschijnlijk ook de fundering van Actualized.org en mijn meditatiegewoonte. 

Ik ga niet proberen om mijn gedachtes uit te leggen, dat gaat niet werken nu, niet hiervoor. Ik heb geen argumenten, alleen wat ik voel, waardoor ik weet dat het goed is.

Memento mori: gedenk te sterven. Tijd is eindig. Verspil het niet in procrastination, in het werken aan dingen die niet waardevol zijn, aan het kijken van series of tv of nieuws of youtube. Verspil het niet aan het lezen van boeken, het luisteren van podcasts, het maken van grootste plannen. 

Ik weet wat ik wil bereiken. Ik weet wat ik kan, hoe ik kan bijdragen. En toch heb ik veel tijd verspilt met niks doen, zonder resultaat, met excuses waarom ik niet kon werken. Ik verspil zo veel tijd met het zijn van iemand die ik niet ben, om voor mensen die er niet toe doen tevreden te stellen, door minder te zijn dan wie ik kan zijn. Ik wil niet dood gaan met berouw voor alle dingen die ik had kunnen doen. Ik wil geen genoegen nemen met een makkelijk leven, waarin ik niets van belang heb bereikt, waarvan ik niet heb genoten, waarna ik berouw heb voor alle dingen die ik had kunnen doen. Word wakker, blijf wakker. WEET dat 'ik' niet besta. Wees de beste versie van jezelf voor anderen. Take action! Er is nog zo veel te doen ...

Dat was een fragment van mijn gedachtes, het resultaat van mijn werk sinds September 2015 of zelfs daarvoor nog. Van alle ideeen die ik in die tijd heb opgedaan. Van actualized.org, van LondonReal. 

Ik weet dat veel mensen schrikken van emotie, dat dat onaangenaam is, dat men daaraan niet gewend is, dat dat niet sociaal acceptabel is, dat men zich daarvoor schaamt. Jammer dan. Ga maar wat anders lezen dan. 

Denk niet dat het voor mij ongemakkelijk of pijnlijk is, heb geen medelijden. Ik voel het niet zo. Dat is een kwestie van perspectief. Het is niet 'goed' of 'slecht'. Dat is het label dat we eraan hangen. Wat anders is pijn dan een waarschuwing dat iets niet goed zit? En hoe lang heb ik dat onderdrukt? Nu dat ik luister naar mijn lichaam, met mijn doel in zicht, geven mijn emoties richting. Ik weet dat ik goed zit. 

Ik ga niet herhalen wat ik in vorige posts heb gezegd, dus lees ze maar terug als je mij wilt volgen. Ik schrijf deze posts voor mijzelf. Lees ze als je wilt, geef commentaar als je wilt. Daar doe ik het niet voor. Doe ermee wat je wilt.

Tot de volgende keer :)